شرایط وخیم نگاره شاهپور سوم در طاق بستان - وبلاگ نهاد جامعه

به گزارش وبلاگ نهاد جامعه، یک پژوهشگر دوره ساسانی، از حال ناخوش و شرایط وخیم نگاره شاهپور سوم در محوطه تاق وه-سان (طاق بستان) کرمانشاه اطلاع داد.

حسین فیضی دانشجوی دکترای باستان شناسی گرایش اسلامی دانشگاه مازندران و پژوهشگر دوره ساسانی از حال ناخوش و شرایط وخیم نگاره شاهپور سوم در محوطه تاق وه-سان (طاق بستان) کرمانشاه اطلاع داد.

فیضی درباره شرایط نابه سامان این اثر تاریخی، گفت: با وجود شواهدی که بیانگر اهمیت نگاره شاهپور سوم در منظره باستان شناسی ساسانی است اما تصاویر و حکایت هایی که دل سوزان میراث فرهنگی از شرایط کنونی این اثر کرمانشاه روایت می نمایند، بسیار تاسف برانگیز است.

دو نما از سنگ نگاره طاق بستان در سال 1394 خورشیدی- پیش از آسیب ها

او با اشاره به بازدید میدانی حمیدرضا سروری (دانشجوی دکترای رشته تاریخ، فرهنگ و باستان شناسی هند، دانشگاه عثمانیه) در سال 94 و عکس هایی که امروز از نگاره گرفته، گفت: مطابقت این تصاویر با عکس های خود او از این اثر در هفت، هشت سال پیش، کاملا معین می نماید که نگاره به چه مقدار تحت عوامل طبیعی دچار تخریب شده و خیلی سریع و شدید احتیاج به برنامه بلندمدت مرمتی دارد.

این پژوهشگر دوره ساسانی از پژوهشکده باستان شناسی خواست اهمیت این نقوش را به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه گوشزد کند و برنامه مرمتی نقوش ساسانی محوطه نقش رستم پارس را از طریق پایگاه تختگاه پارسه، در محوطه طاق بستان (تاق وه-سان) هم اجرا و عملیاتی نمایند.

فیضی در ادامه به ویژگی ها، قدمت و اهمیت این نگاره هم اشاره و تشریح کرد: در سمت چپ مجلس دیهیم ستانی اردشیر دوم دو طاق کوچک و عظیم وجود دارد که به دوره ساسانیان تعلق دارند؛ طاق کوچک در روزگار سلطنت شاهپور سوم (388-383.م) و به دستور او ساخته شده است.

همان دو نما از سنگ نگاره طاق بستان- سال 1400 خورشیدی که آسیب های وارد شده به این اثر ساسانی را نشان می دهد

او ابعاد دهانه، عمق و ارتفاع طاق را حدود شش، سه و نیم و پنج و نیم متر خواند و گفت: در جدار عقب بلافاصله زیر طاق پیکره دو پادشاه ساسانی به بلندایی 2/97 به صورت یکسان به همراه دو پیکره نقش شده است. به گواه کتیبه های معرفی نماینده شاهنشاهان در نگاره و بعلاوه تاج بر سر دو پادشاه که قابل تطابق با سکه های آن هاست نفر سمت راست که کتف هایی پهن تر دارد شاهپور دوم و نفر سمت چپ شاهپور سوم است.

این پژوهشگر با بیان اینکه این نگاره دارای چند ویژگی خاص در میان نگاره های ساسانیان است. تشریح کرد: اولین ویژگی آن در کتیبه های نگاره است؛ محدود نگاره هایی از دوره ساسانیان وجود دارند که در آن ها کتیبه وجود داشته باشد و از این لحاظ این نگاره جزوه معدود نقوش با کتیبه در دوره ساسانیان است. ویژگی دوم این نگاره در موضوع حجاری آن است؛ این نگاره تنها موردی در تمام دوره ساسانی است که دو شاهنشاه این سلسله روبروی هم به این شکل با تاج های خاص خویش به تصویر درآمده اند.

فیضی ویژگی سوم و بارزترین آنها را در نقش شدن شاهنشاه قدرتمند ساسانیان شاهپور هویه سنبا اسم کرد و گفت: این شاهنشاه ساسانی بیشترین عمر پادشاهی را در تاریخ باستان و پسا-باستان (دوره اسلامی) ایران با 70 سال داراست و تنها نقشی که به قطعیت می توان به او نسبت داد، همین نگاره و کتیبه آن است.

او بعلاوه در انتها در باب کلیات نقش برجسته، ضمن مخالفت با نظر ایدت پرادا در باب اینکه نقش، حقانیت پسری است که برای تصاحب تاج جنگ نموده و اکنون در حالت گرفتن دیهیم از پدر عظیمش است، گفت: من ایجاد نقش را به تبعیت از برادر عظیمش (اردشیر دوم) می دانم؛ اردشیر دوم، دیهیم از پدرش شاهپور دوم می گیرد و شاهپور سوم هم در واقع می خواهد نشان دهد که دیهیم ستاندن او هم از شاهپور دوم است و مشروعیت حکومت خود را از پدرش (مانند برادر عظیمش اردشیر دوم) از شاهپور دوم می ستاند.