نخل گردانی دیده اید؟( - وبلاگ نهاد جامعه

به گزارش وبلاگ نهاد جامعه، نخل گردانی یکی از میراث ناملموس ایرانی و جاذبه گردشگری فرهنگی است که ثبت شده است.

نخل گردانی یکی از قدیمی ترین مراسم مذهبی مرتبط با عاشورا به شمار می رود. نخل جعبه ای چوبی به شکل سرو است که ایرانیان اعتقاد دارند نمادی از تابوت امام حسین (ع) به شمار می رود. از این رو احترام ویژه ای برای آن قائل هستند. نخل گردانی به عنوان میراث ناملموس به ثبت ملی رسیده است. با مجله گردشگری دلتا همراه باشید تا درباره این آئین سنتی که هر ساله گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند، بیشتر بدانید.

-

قدیمی ترین نخل ایران

قدیمی ترین نخل ایران در یزد و در کنار تکیه امیرچخماق واقع شده است. هر ساله در محرم، در حالی که سیاه پوش شده بین عزاداران گردانده می گردد. نخل گردانی یزد یکی از مشهورترین نمونه های آن در ایران است. همچنین در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران این رویداد برگزار می گردد. نخل گردانی روستای تاریخی ابیانه نیز هر ساله گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند. در هر شهری نخل را به سبک و سیاق ویژه ای می آرایند. با این حال، کلیات آماده کردن آن یکی است و تفاوت محسوسی با دیگر شهرها ندارد.

نخل چیست؟

نخل جعبه ای چوبی است. می تواند به شکل درخت سرو باشد و یا حتی مستطیل. نخل نمادی از تابوت امام حسین (ع) است. پیش از شروع محرم نخل را آماده می نمایند و زینت می دهند. با پارچه های سبز و سیاه آن را می پوشانند و با تزئینی جات مخصوص آن را می آرایند. در اصطلاح یعنی نخل را لباس می پوشانند. نخل روی چند تیرک چوبی بزرگ قرار می گیرد. به کل فرآیند آماده سازی نخل برای ایام دهه محرم، نخل بستن می گویند. امروزه نخل ها بیشتر با پارچه های کتیبه دار چاپی و یا گلدوزی شده تزئین می گردد.

آداب نخل گردانی

نخل که نمادی از تابوت امام حسین (ع) و یارانش است، حرمت ویژه ای دارد. بنابراین با آداب خاصی آن را حرکت می دهند. معمولا افراد هر محله یا روستا، در قسمت مشخصی از نخل قرار می گیرند و این صندلی از پیش معین شده است.

بعد از آنکه افراد سر جای خود قرار گرفتند، تیرک های چوبی را همزمان بلند می نمایند و نخل از جای خودش حرکت داده می گردد. معمولا نخل را سه بار در میدانگاهی یا مسجد اصلی شهر یا روستا به حرکت در می آورند و سپس آن را با احترام سرجای خودش قرار می دهند.

بعد از مراسم محرم، مجدد لباس و تزئینات نخل را خارج می نمایند تا در محرم سال آینده از آن استفاده نمایند. در بعضی نواحی، روسری و شال به نخل تقدیم می نمایند. این روسری ها نذری هستند و برای حاجت روایی به نخل آویزان می شوند. بعضی از افراد نیز برای تبرک یکی از آنها را بر می دارند تا بنا به باورشان حاجت روا شوند.

زیورآلات نخل

در گذشته بر بالای پیشانی نخل آینه ای بزرگ یا تمثال حضرت علی (ع) نصب می شد و شمشیرها و سپرهای قیمتی و خوش ساختی هم از آن آویزان می کردند. درون نخل را هم زنگ های بزرگی آویزان می کردند که هنگام حرکت نخل به دست بچه هایی که درون نخل نشسته اند، به صدا در می آید و تکان داده می گردد. امروزه این قبیل تزئینات کمرنگ تر از گذشته برای نخل آرایی استفاده می گردد.

شغل موروثی

نخل بستن شغلی موروثی است و معمولا در خانواده ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می گردد. مهارت بالایی نیز احتیاج دارد. به کسی که مسئول نخل بستن و متولی امور مربوط به آن است بابای نخل می گویند. نخل بندی و حرکت دادن آن در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران اجرا می گردد.